Toch is het nog erg onderbelicht bij veel bedrijven. Hoe komt dit?

De maatschappij verandert, consumenten pikken dierenleed niet langer en maatschappelijke organisaties spelen hierop in. Zij brengen misstanden aan het licht via de media en lobbyen bij de overheid. Met als resultaat dat politiek en overheid meebewegen. Het ziet ernaar uit dat consumenten steeds machtiger worden. De overheid bestuurt en het bedrijfsleven krijgt steeds meer een politieke verantwoordelijkheid.

MVO en dierenwelzijn

HACCP zorgde er bijvoorbeeld voor dat bedrijven steeds meer verantwoordelijkheid kregen voor de voedselveiligheid. En nu, door de grote opkomst van maatschappelijke organisaties, is daar een politieke verantwoordelijkheid bijgekomen in de vorm van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) gericht op people, planet en profit. Bedrijven die dit serieus oppakken tonen aan dat zij innovatiever zijn, meer betrokken medewerkers hebben, talenten makkelijker en langer aan zich binden, loyalere klanten hebben en veelal ook winstgevender zijn. Oftewel, succesvolle bedrijven. Het ministerie van Economische Zaken onderzoekt jaarlijks de MVO-transparantie van bedrijven. De foodsector komt hier nog gemiddeld uit. Veel bedrijven laten de verantwoordelijkheid nog teveel bij klanten liggen. 

MVO en dierenwelzijn

Maar met MVO alleen zijn we er nog niet omdat dierenwelzijn hier niet standaard in is opgenomen. Veel bedrijven richten zich alleen nog op mens en milieu. Dit toon Monique Janssen aan in haar proefschrift bij de Erasmus Universiteit ‘Animal Business, Corporate responsibility towards animals’. Hierin beschrijft Janssens dat de betrokkenheid van bedrijven voor dieren per bedrijf sterk verschilt. Zij beoordeelde hiervoor onder andere de websites. Janssens vindt dat alle bedrijven invloed hebben op dieren, niet alleen veehouders of vleesverkopers. Als voorbeeld geeft ze het inhuren van een cateraar, een bedrijfsuitje naar de dierentuin en de impact van de scheepvaart op zeezoogdieren. Ook hier moet vanuit het MVO-programma gekeken worden naar dierenwelzijn vind zij. De maatschappelijke visie op dieren is namelijk sterk aan het veranderen volgens Janssens.

Dierenmishandeling niet meer getolereerd

Wat dierenmishandeling wordt absoluut niet meer getolereerd. Een recent voorval zijn de beelden van slachterij Gosschalk. Hier werden de dieren met elektrische stroomprikkers mishandeld. Mensen reageerden geschokt en boos. De media stond er vol mee. Hoe kan dit tegenwoordig nog gebeuren? En hoe zit dat met cameratoezicht? Er bleken dus ‘dooie hoeken’ te zijn waardoor de misstanden niet gefilmd werden. Slachterij Gosschalk mag na lange tijd weer open. Het verbeterplan met extra camera’s is goedgekeurd maar er komt wel verscherpt toezicht van de NVWA. 

We leven in een tijd waarbij misstanden sneller aan het licht komen omdat een filmpje tegenwoordig snel is gemaakt. Consumenten reageren hierop, en tegenwoordig dus ook de politiek en overheid.

De misstanden bij slachterij Gosschalk waren bijvoorbeeld voer voor de Partij voor de Dieren. Prompt komt er een motie van die partij voor een verbod op het gebruik van drijfmiddelen die pijn of stress kunnen veroorzaken. Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde hier positief op. En nu zit minister Schouten van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Visserij (LNV) in een spagaat. Want de Europese regels verbieden de stroomprikker niet. Europese regelgeving is leidend en op nationaal niveau mogen lidstaten hier wel aanvullingen op geven.

Maar minister Schouten heeft besloten in gesprek te gaan met de sector om het gebruik van stroomprikkers mogelijk uit te faseren.

Dierenmishandeling is iets van alle tijden. Zeebaarzen en dorades in overvolle kooien of tanks in zee met een slechte waterkwaliteit, pluimvee met ernstig vangletsel of slachtdieren die geslagen en geschopt worden. Maatschappelijke organisaties komen vaak in actie voor wat de overheid laat liggen.

Lobby dierenwelzijn in Europa

Ook binnen Europa is dierenwelzijn een steeds belangrijker onderwerp geworden. Mede door lobby van maatschappelijke organisaties is de Europese Commissie nu bezig met een onderzoek om op Europees niveau een norm op te stellen voor dierenwelzijn die verplicht op het etiket moet. Consumenten hebben namelijk aangegeven dat zij beter geïnformeerd willen worden.

Dierenwelzijn zit dus in de lift, mede door acties en lobby’s van maatschappelijke organisaties. Hoe kun je hier als bedrijf het beste op inspelen?

Dierenwelzijn in MVO beleid

Om te beginnen is het belangrijk om een MVO-beleid voor je bedrijf op te stellen waar dierenwelzijn in is opgenomen. En wees daarbij innovatief. Zo trek je meer talenten aan, krijg je meer betrokken medewerkers en het bedrijf wordt winstgevender. Bedrijven kunnen dit individueel oppakken, maar ook collectief vanuit een samenwerkingsverband. Samen sta je sterker.

Monique Janssens geeft in haar proefschrift aan dat leiderschap, samenwerking en communicatie belangrijke elementen zijn voor het stimuleren van dierenwelzijn. Bij bedrijven die het relatief goed doen ziet zij dat de MVO-manager leiderschap toont en partijen bij elkaar weet te brengen rondom dierenwelzijn. En als er dan ook nog goed over gecommuniceerd wordt binnen het bedrijf of samenwerkingsverband en met de samenleving ben je volgens Janssens al een grote stap verder.

Gepubliceerd in Vismagazine en Vleesmagazine, september 2021

Yvon Bemelman