Het kabinet wil dat meer veehouderijen onder de Richtlijn Industriële Emissies (RIE) gaan vallen met een verlaging van de drempelwaarde naar 150 livestock units (LSU) vanwege de te verwachten milieuwinst, emissiereductie en bijdrage aan het nationaal klimaatbeleid. LSU is een maataanduiding voor verschillende type dieren, die wordt gebruikt om te bepalen hoeveel dieren gehouden mogen worden in het kader van een vergunning.

Impactanalyse voorgenomen wijzigingen RIE veehouderijsector

Het onderzoeksbureau Schuttelaar & Partners heeft namens de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een impactanalyse gemaakt naar de effecten van de voorgenomen wijzigingen in de RIE voor de veehouderijsector.  De impactanalyse onderschrijft het standpunt van het kabinet en geeft geen aanleiding om het voorlopige standpunt aan te passen volgens staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat.

De RIE (Richtlijn 2010/75/EU) is het belangrijkste Europese instrument om de uitstoot van verontreinigende stoffen door industriële installaties en grote veehouderijbedrijven te reguleren. De Richtlijn Industriële Emissies is aangenomen op 24 november 2010 en gebaseerd op een voorstel van de Europese Commissie tot herschikking van zeven eerder bestaande richtlijnen (waaronder de IPPC-richtlijn). De RIE is op 6 januari 2011 in werking getreden en moest uiterlijk op 7 januari 2013 door de lidstaten zijn omgezet naar wetgeving. Momenteel vallen in Nederland 2673 veehouderijbedrijven onder de RIE, deze bedrijven worden als IPPC-bedrijf geregistreerd. Dit geldt tot nu toe alleen voor pluimvee- en varkensbedrijven, met een minimum van 750 zeugen, 2000 vleesvarkens of 40.000 stuks pluimvee. De vergunningen van bedrijven die onder de RIE vallen dienen rekening te houden met de volledige milieuprestaties van de installatie. Met inbegrip van bijvoorbeeld emissies naar lucht, water en bodem, afvalproductie, gebruik van grondstoffen, energie-efficiëntie, lawaai, preventie van ongevallen en sanering van het terrein bij sluiting.

Op 5 april 2022 heeft de Europese Commissie voorstellen gedaan voor herziene EU-maatregelen om de verontreiniging door grote industriële installaties en veehouderijbedrijven verder aan te pakken. Deze voorstellen betreffen onder andere de herziening van de RIE2,3. Als producent van ons voedsel staat de Nederlandse landbouwsector voor de opgave om diverse emissies te reduceren. Ongeveer 10 % van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland komt uit de veehouderij (volgens NL model).

Doel impact assessment

Omdat de herziening van de RIE impact kan hebben op de veehouderij en de betrokken overheden in Nederland is het belangrijk om de gevolgen van de aanpassing van de RIE in beeld te brengen. Daarbij dient ook gekeken te worden naar het (gelijke) speelveld voor veehouders in de Europese Unie.

Bevindingen impact assessment

• Bij een drempelwaarde van 150 LSU (livestock units) valt ca. 25% van de veehouderijbedrijven in Nederland onder de richtlijn.
• De sector is voor een lage drempelwaarde (150 LSU), omdat het kan bijdragen aan een gelijker speelveld op Europees niveau aangezien het Nederlandse beleid rondom ammoniak en methaan toch al stuurt op emissiereductie.
• De sector benoemt de onzekerheid rondom de uitwerking van de exacte (emissie)eisen voor de veehouderij in de uitvoeringsregels. Dit speelde in 2010 ook voor de RIE en dat is uiteindelijk meegevallen. Voor methaan en rundvee is lastiger in te schatten wat de exacte maatregelen (BBT) gaan zijn, omdat dit nieuw in de RIE is.
• De omgevingsdiensten hebben aangegeven problemen met kennis en capaciteit te voorzien. Het gaat hier onder andere over het grotere aantal vergunningen dat moet worden geactualiseerd. Volgens het huidige voorstel zal een getrapte aanpak komen voor het aanpassen van de vergunningen. De Omgevingsdiensten benoemen dat een minimumeis gaat gelden voor het aantal uit te voeren inspecties, deze bepaling geldt echter voor industrie. Voor veehouderij is vooralsnog geen minimumeis in de RIE opgenomen.
• Bijdrage klimaatbeleid: In het Coalitieakkoord geldt een ambitieuzere klimaatopgave voor de landbouw. De landbouw in Nederland is volgens de emissieregistratie verantwoordelijk voor 76% van de totale methaanuitstoot. Op dit moment wordt het verminderen van de methaanuitstoot door de landbouw wel gestimuleerd vanuit het Rijk, maar is er geen normerend beleid. Door het toevoegen van methaan en rundvee aan de RIE wordt dit normerend beleid geïntroduceerd.

Meer informatie en rapport: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2023Z03901&did=2023D09154